Προτεινόμενα Λογισμικά

Κάνω ατομικές ή ομαδικές εργασίες, περιηγούμαι στο Διαδίκτυο

Οι μεγάλες επιχειρήσεις στον χώρο των υπολογιστών και της τεχνολογίας καλλιεργούν όσο μπορούν την εξάρτησή μας από αυτές.

Ακόμα και για τις πλέον καθημερινές δουλείες ζητούν να πληρώσουμε άδειες χρήσης.

Μπορεί να μας φαίνεται εύκολο να χρησιμοποιούμε απλά τις εφαρμογές που έρχονται έτοιμες μαζί με το κινητό ή τον υπολογιστή μας, αλλά το τίμημα είναι η ελευθερία μας.

Όταν μια υπηρεσία σου παρέχεται δωρεάν δεν είσαι πελάτης αλλά προϊόν!

Δεν χρειάζεται να έχεις ειδικές γνώσεις για να κάνεις τη μετάβαση στο ελεύθερο λογισμικό – λογισμικό ανοικτού κώδικα.

Για οποιαδήποτε από τις εναλλακτικές λύσεις που προτείνουμε εδώ μπορείς να ζητήσεις βοήθεια από κάποιον φίλο σου ή το άτομο που συνήθως πληρώνεις για τεχνική υποστήριξη στον υπολογιστή σου.

Ο περιηγητής είναι το πρόγραμμα (ή η εφαρμογή) με το οποίο “μπαίνουμε” σε σελίδες στο ίντερνετ. Οι εμπορικές λύσεις είναι συνήθως το Safari, Edge, παλαιότερα ο Internet Explorer.

Η δημοφιλέστερη εναλλακτική ανοικτού κώδικα είναι ο Firefox, αλλά και παραλλαγές του όπως το Librewolf.

Σε έναν κόσμο όπου οι περισσότεροι περιηγητές ανήκουν σε τεχνολογικούς κολοσσούς, ο Firefox και η Gecko, η μηχανή σχεδίασης που υλοποιεί, είναι τα μοναδικά προπύργια απέναντι στο διαρκώς επεκτεινόμενο μονοπώλιο των πολυεθνικών εταιριών.

Πίσω από τον Firefox δε βρίσκεται ένας τεχνολογικός κολοσσός που επωφελείται και κερδοφορεί από τη συλλογή δεδομένων των χρηστών και τις διαφημίσεις, αλλά ένα μη κερδοσκοπικό ίδρυμα που έχει να επιδείξει μακροχρόνιο έργο στον αγώνα για την ανοιχτότητα και την υγεία του Διαδικτύου. Ένα μεγάλο κομμάτι του Διαδικτύου όπως το γνωρίζουμε σήμερα οφείλει την ύπαρξή του στη δραστηριότητα του συγκεκριμένου ιδρύματος.

Ένας νεότερος περιηγητής που απευθύνεται στο μέσο χρήστη, αλλά έχει σχεδιαστεί μαζί με την ομάδα του Tor (ένας περιηγητής που συγκαλύπτει την πραγματική μας τοποθεσία) είναι ο Mullvad.

 

Σημειωτέο είναι ότι ο Firefox χρειάζεται επιπλέον παραμετροποίηση για να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες του για προστασία της ιδιωτικότητας. Επιλογές όπως το Librewolf, Mulvad, Tor, έρχονται πιό “έτοιμες” για χρήση με προστασία ιδιωτικότητας, αλλά μπορεί πολλά site να μην “παίζουν” σωστά. Εσύ κρίνεις ποιό επίπεδο ασφάλειας είναι βολικό / απαραίτητο για το δικό σου σενάριο χρήσης!

Αν το μόνο που θέλουμε είναι να κοιτάμε διάφορα στο ίντερνετ χωρίς ανεπιθύμητα μάτια πάνω από τον ώμο μας, είναι σχετικά εύκολο να κρατήσουμε μια υποτυπώδη ιδιωτικότητα.

Μπορούμε εύκολα να εγκαταστήσουμε τον περιηγητή Tor και να ακολουθήσουμε τις προκαθορισμένες ρυθμίσεις. Για την ώρα στην χώρα μας δεν είναι απαραίτητο να κάνουμε επιπλέον ρυθμίσεις για να παρακάμψουμε κυβερνητικά τείχη προστασίας, αλλά σε ολοκληρωτικές χώρες που εμποδίζουν τη σύνδεση μέσω Tor μπορούμε να ακολουθήσουμε κάποιες “γέφυρες” στις επιλογές που μας δίνει το πρόγραμμα στην αρχή.

Σπουδάζω και κάνω τις εργασίες μου, ατομικά και ομαδικά

Εμπορικό και κλειστό λογισμικό έρχεται σχεδόν αυτονόητα μαζί με τη συσκευή που αγοράζουμε, χωρίς να ερωτηθούμε συνήθως αν το θέλουμε, και έρχεται μαζί με ένα σωρό “βολικές” λύσεις, για τις επαφές, το ημερολόγιο, την δημιουργία εγγράφων ή την αναπαραγωγή πολυμέσων.

Ο μέσος άνθρωπος εθίζεται σε αυτές τις εφαρμογές και είναι απρόθυμος να τις αλλάξει, αλλά είναι οι εταιρείες που τον έχουν φέρει σε αυτή την θέση. Τα ανοιχτά λογισμικά, όπως είναι το Libre Office για τη δημιουργία εγγράφων, δεν είναι περισσότερο δύσχρηστα ή δυσεύρετα, απλά δεν στο έχει βάλει κάποιος εκεί με το ζόρι, ώστε να το θεωρείς την φυσική και αβίαστη προεπιλογή.

Το ίδιο ισχύει και για υπηρεσίες που παρέχονται μέσω σύνδεσης σε κάποια υπηρεσία όπως τα έγγραφα και οι ομάδες Google. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα αυτά παρέχονται δωρεάν και εύκολα μόνο με το email μας.

 

Εταιρείες όπως η Google και η Microsoft κερδοφορούν ασύστολα μεταπωλώντας τα δεδομένα και αναπτύσσουν τεχνολογίες από το πως αλληλεπιδρούμε με τους ιστότοπούς τους. Ο όγκος των δεδομένων ανθρώπινης συμπεριφοράς θα ήταν απαγορευτικό να μελετηθεί χωρίς υποκλοπή των δεδομένων μας, τόσο για λόγους δεοντολογίας, όσο και κόστους.

Κανείς δεν μας ρώτησε για αυτό, και οι εταιρείες αυτές έχουν καλοπληρωμένες ομάδες νομικών που κυνηγούν ευρηματικούς τρόπους να παρακάμπτουν τις σχετικές νομοθεσίες.

Τα προϊόντα αυτά άλλωστε μας δεσμεύουν και με άλλους τρόπους. Αν θέλουμε να αλλάξουμε υπολογιστή για παράδειγμα, υποχρεωνόμαστε να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε τα ίδια προγράμματα, ή τις νέες εκδόσεις τους. Ως εκ τούτου πρέπει να συνεχίσουμε να αγοράζουμε από τον ίδιο πάροχο. Οι εταιρείες αυτές όμως γεμίζουν τις νέες εκδόσεις με ένα σωρό νέες υπηρεσίες και χαρακτηριστικά με αποτέλεσμα να απαιτούν την αγορά νέων υπολογιστών και συσκευών ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Λύσεις γραφείου: Nextcloud, Sandstorm, LibreOffice, OpenOffice

Λύση για συγχρονισμένες σημειώσεις: Joplin

Λύση για τεκμηρίωση πηγών, βιβλιογραφίας, πολυμέσων, σημειώσεων: Zotero

Επεκτείνω το χρόνο ζωής της συσκευής μου

Με την επιλογή λειτουργικού συστήματος ανοιχτού κώδικα, μπορούμε να “ξαναδώσουμε ζωή” σε συσκευές που μαζεύουν σκόνη σε κάποια γωνιά του γραφείου μας.

Ένα μοτίβο της σύγχρονης ζωής είναι ότι οι πάροχοι λειτουργικών συστημάτων, τόσο για υπολογιστές όσο και για κινητά τηλέφωνα, εκμεταλλεύονται στο μέγιστο δυνατό τις επιδόσεις του διαθέσιμου υλικού. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να “γεμίζουν” οι συσκευές μας με επιπλέον εφαρμογές και δυνατότητες που δεν χρειαζόμαστε (bloatware), μας κατασκοπεύουν, και μας αναγκάζουν να χρησιμοποιούμε τις εφαρμογές του ίδιου του παρόχου για όλες μας τις ανάγκες, πράγμα που αποδεδειγμένα αντίκειται στη δημιουργικότητα, αλλά και τον ελεύθερο ανταγωνισμό.

Εναλλακτικές λύσεις για λειτουργικό σύστημα

• Ubuntu, Kubuntu, Lubuntu
• Boddhi, Zorin

Διαφυγή από την κοινωνία της επιτήρησης

Οι περισσότερες εταιρείες που διατηρούν σελίδες με μεγάλη κυκλοφορία, έχουν ανακαλύψει τα τελευταία χρόνια ένα νέο τρόπο κερδοφορίας, την μεταπώληση δεδομένων.

Πολλοί άνθρωποι λένε “Δεν έχω κάτι να κρύψω” ή “Το έχω δεχτεί” αλλά τα περισσότερα άτομα αγνοούν την έκταση της συλλογής πληροφοριών που γίνεται και το βάθος στο οποίο μπορεί να φτάσει η ανάλυση δεδομένων.

Μπορεί για παράδειγμα να συνάγονται συμπεράσματα από προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης, για τα οποία όχι μόνο δεν έχεις συναινέσει, αλλά ούτε μπορείς να φανταστείς ότι θα ανακατασκευαστούν από κάποιον στατιστικό αλγόριθμο, όπως είναι:

• οι πολιτικές πεποιθήσεις,
• το προσδόκιμο ζωής,
• η επικινδυνότητα για ασθένειες
• η πιθανότητα εγκυμοσύνης κ.α.

Μερικά νομικά σώματα έχουν καταλήξει ότι το προσωπικό ιστορικό αναζήτησης είναι μια μοναδική έκφραση της προσωπικότητας κάποιου και θα πρέπει να προστατεύεται από απόρρητο.

Εναλλακτική λύση για αναζήτηση στον Ιστό Duck Duck Go, StartPage

Θέλω να ερευνήσω ή να κοινοποιήσω ευαίσθητες πληροφορίες

Αν ασχολείστε με τόσο ευαίσθητα θέματα που κινδυνεύει η ζωή σας, θα πρέπει να στραφείτε σε λύσεις που περιστρέφονται γύρω από τον Tor. Σχεδιασμένος αρχικά από το αμερικανικό ναυτικό, ο Tor δρομολογεί την κυκλοφορία δικτύου μας μέσα από πλήθος άλλων υπολογιστών, κάνοντας έτσι τα ίχνη μας να χάνονται τελείως.

Φυσικά αν συνδεθούμε μέσω Tor στην σελίδα μας στο Facebook στο οποίο έχουμε το πραγματικό μας όνομα, καταρρέει κάθε αξίωση ανωνυμίας. Αλλά αν πραγματικά έχετε ευαίσθητες πληροφορίες και φοβάστε για την οικογένειά σας δεν θα κάνετε κάτι τόσο ανόητο! Θα αναζητήσετε ειδικές πληροφορίες για την περίπτωση, και θα καταστρώσετε προσεκτικά το “μοντέλο απειλής” σας, διαβάζοντας κατάλληλες πηγές για το σενάριό σας.

 

Ασφαλέστερη επιλογή για κοινοποίηση ευαίσθητων πληροφοριών είναι το φορητό λειτουργικό σύστημα Tails το οποίο χρησιμοποιείται μέσα από φλασάκι και δεν αφήνει κανένα ίχνος χρήσης στον υπολογιστή.

Κατανόησε καλά τις προειδοποιήσεις πριν το χρησιμοποιήσεις για ευαίσθητες εφαρμογές. Το σημαντικότερο, κατεβάζεις πάντοτε την τελευταία έκδοση από το δικό τους ιστότοπο, και επαληθεύεις το αρχείο μέσω του μοναδικού αθροίσματος.

Κρατάω επαφή με φίλους

Είναι δικαίωμα όλων των ανθρώπων να έχουν ιδιωτικές επικοινωνίες.

Όταν λέω κάτι μέσω στιγμιαίου μηνύματος σε ένα μέλος της οικογένειάς μου, δεν θέλω να το διαβάσει ούτε ο υπάλληλος της Meta, ούτε ο αμερικανικός οργανισμός πληροφοριών που έχει πρόσβαση στα δεδομένα.

Δεν χρειάζεται να είστε δημοσιογράφοι ή ακτιβιστές που όντως κινδυνεύουν για αυτά τα οποία ερευνούν και γράφουν. Είναι δικαίωμα όλων μας να έχουμε ιδιωτικές επικοινωνίες, χωρίς να τις διαβάζουν εγχώριες ή διεθνείς υπηρεσίες πληροφοριών και σκοτεινές επιχειρήσεις μεταπώλησης των δεδομένων μας.

Ακόμα και για ένα έργο που δεν είναι απαιτητικό για έναν σημερινό υπολογιστή, όπως η ανάγνωση αλληλογραφίας πρέπει να μπούμε σε έναν ιστότοπο και να περιμένουμε να “φορτώσει”. Αυτό δείχνει πως οι “δωρεάν” υπηρεσίες μας εθίζουν στην εξάρτηση από εταιρείες χωρίς να υπάρχει κανένας τεχνικός λόγος, αφαιρώντας μας έτσι την κυριότητα από τις συσκευές μας.

Εναλλακτική λύση Thunderbird, Icedove, Enigmail, Signal

Μοιράζομαι αρχεία, μουσική και φωτογραφίες

Προσβάσιμο λογισμικό που τρέχει σε οποιαδήποτε πλατφόρμα, παρέχει μεταξύ άλλων διαμοιρασμό αρχείων peer-to-peer.

• Retroshare

Λογισμικό συγχρονισμού αρχείων βασισμένο σε συστήματα Linux.

• Syncthing