Τί είναι το Ελεύθερο Λογισμικό;
Το Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) είναι το λογισμικό που ο καθένας μπορεί ελεύθερα να χρησιμοποιεί, να αντιγράφει, να διανέμει και να τροποποιεί ανάλογα με τις ανάγκες του. Είναι ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης και χρήσης λογισμικού που βασίζεται στην ελεύθερη διάθεση του πηγαίου κώδικα, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα αλλαγών ή βελτιώσεων ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες αυτού που το χρησιμοποιεί.
Οφέλη Χρήσης Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα
- Απόλυτα νόμιμο λογισμικό το οποίο διατίθεται χωρίς κόστος και έχει πολύ μικρότερο κόστος συντήρησης
- Λογισμικό που ενσωματώνει άμεσα τις πιο σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις
- Συχνές ενημερώσεις με νέες δυνατότητες
- Μεγάλη και φιλική κοινότητα ανάπτυξης και υποστήριξης του λογισμικού
- Πληθώρα πρόσθετων προγραμμάτων με εύκολη και δωρεάν εγκατάσταση
- Σταθερότητα και ασφάλεια
- Σημαντικά ασφαλέστερο και αξιόπιστο σε σχέση με ιδιόκτητο λογισμικό που κατεβάζουμε από το διαδίκτυο.
- Δυνατότητα να εξερευνήσουμε και να μάθουμε τον τρόπο λειτουργίας του λογισμικού προσαρμόζοντάς το στις ανάγκες μας
Το κόστος άδειας χρήσης των εφαρμογών ελεύθερου λογισμικού είναι τις περισσότερες φορές μηδενικό. Δεν αγοράζονται άδειες χρήσεις και μπορούμε να έχουμε απεριόριστο αριθμό εγκαταστάσεων. Η χρήση ανοιχτού κώδικα δεν περιορίζει τον οργανισμό ή τον απλό χρήστη σε μια σχέση εξάρτησης από εταιρίες και επειδή η διανομή,η διόρθωση σφαλμάτων και η ανάπτυξη του λογισμικού ΕΛ/ΛΑΚ μπορεί να γίνει από κάθε τεχνικά καταρτισμένη ομάδα, δημιουργείται ένα περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού ο οποίος οδηγεί σε χαμηλές τιμές και υψηλές υπηρεσίες υποστήριξης.
Το Ελεύθερο λογισμικό αποτελείται από μια μεγάλη κοινότητα χρηστών και προγραμματιστών, οι οποίοι συνεργάζονται για τη συνεχή βελτίωση του λογισμικού, παρέχοντας γνώσεις και εργασία. Σήμερα λειτουργεί ένα παγκόσμιο ανοικτό δίκτυο προγραμματιστών, οι οποίοι παράλληλα αναπτύσσουν και διορθώνουν τον κώδικα των προγραμμάτων, κυκλοφορώντας ταχύτατα νέες βελτιωμένες εκδόσεις λογισμικού. Με αυτό τον τρόπο συμβάλλουν καθημερινά στην δημιουργία νέων κοινών αγαθών.
Η λογική της ανάπτυξης του λογισμικού του ανοιχτού κώδικα είναι τέτοια έτσι ώστε να είναι δοκιμασμένο από πολλούς και αποφεύγονται αρνητικές εκπλήξεις και σφάλματα. Ο κώδικας μελετάται από πλήθος ανθρώπων, άρα τα όποια κενά ασφαλείας εντοπίζονται και διορθώνονται με μεγάλη ταχύτητα. Η υποστήριξη σε περίπτωση εμφάνισης προβλημάτων μπορεί να προέλθει άμεσα.
Το Διαδίκτυο αποτελεί το βασικό τρόπο πρόσβασης στο διαθέσιμο Ελεύθερο Λογισμικό. Η σχέση του Διαδικτύου και ΕΛ/ΛΑΚ, υπήρξε εξ αρχής στενή και αμφίδρομη. Η εξάπλωση του ΕΛ/ΛΑΚ έχει στηριχθεί στην ευρεία χρήση του Διαδικτύου και η διαδικασία ανάπτυξης και λειτουργίας του Διαδικτύου βασίζεται, κατά κύριο λόγο, σε ΕΛ/ΛΑΚ. Τέλος και το Διαδίκτυο νέας γενιάς αναπτύσσεται με ανοιχτό λογισμικό. Το Λογισμικό Ανοιχτού Κώδικα, με συνεχείς βελτιώσεις και αυξημένη πλέον φιλικότητα προς το χρήστη, κερδίζει διαρκώς νέους φίλους παγκοσμίως. Στην εκπαίδευση, στη δημόσια διοίκηση και στις επιχειρήσεις, οι ενδιαφερόμενοι ενημερώνονται και αποκτούν ιδιαίτερα ελκυστικά εργαλεία, αξιόπιστα, σταθερά στη λειτουργία, και απαλλαγμένα από τα σημαντικά κόστη απόκτησης και συνεχούς αναβάθμισης που απαιτούν τα κλειστά λογισμικά. Έτσι πλέον όλο και πιο πολλοί πόροι διατίθενται στην τεχνική υποστήριξη με σημαντικά οφέλη για την τοπική και εθνική οικονομία.
Τα πλεονεκτήματα του Ελεύθερου Λογισμικού στις Επιχειρήσεις
Καθημερινά, όλο και περισσότερες εταιρίες επιλέγουν το ελεύθερα διαθέσιμο λογισμικό ανοιχτού κώδικα για την υποστήριξη των επιχειρησιακών αναγκών τους. Λειτουργικά συστήματα υπολογιστών και εξυπηρετητών, ενδιάμεσο λογισμικό(middleware), λύσεις υπολογιστικού νέφους(cloud), τηλεφωνία και δικτυακοί τόποι, είναι οι μερικές από τις κατηγορίες όπου η ανοιχτότητα του Ελεύθερου Λογισμικού πλεονεκτεί των αντίστοιχων λύσεων που παρέχουν τα ιδιόκτητα και κλειστά λογισμικά.
- Ευελιξία
Οι εταιρίες θέλουν διαρκώς να προσφέρουν ευελιξία λύσεων και τεχνικών υλοποιήσεων. Ο ανοιχτός κώδικας επιτρέπει την τεχνολογική ευελιξία, προσφέροντας πολλαπλούς τρόπους για την επίλυση προβλημάτων και βοηθά την επιχείρηση να μην αντιμετωπίζει εμπόδια επειδή κάποια λύση ή τεχνολογική ανάγκη της δεν παρέχεται από κάποιον προμηθευτή. Αντί οι επιχειρήσεις να περιμένουν από τους προμηθευτές λογισμικών να υλοποιήσουν και να παρέχουν μια λύση, δημιουργούν τη λύση στις τεχνολογικές τους ανάγκες, η οποία τις περισσότερες φορές ειναι πολύ καλύτερη. Ως παράδειγμα, σήμερα θα μπορούσε να χρησιμοποιήθει μια λύση cloud από το OpenStack, μια εγκατασταση Red Hat Enterprise Linux ή μια βάση δεδομένων MongoDB χρησιμοποιώντας το αντίστοιχο λογισμικό ελεύθερου κώδικα που βρίσκεται διαθέσιμο στο Internet. Θα μπορούσε οποιαδήποτε επιχείριση να ξεκινήσει ένα έργο, ή να κάνει δοκιμές και να αναπτύξει τεχνολογικές δεξιότητες, βασισμένη σε λύσεις λογισμικού ελεύθερου και ανοιχτού κώδικα.
Αν επιχειρούσε να το κάνει αυτό με παρόμοια προϊόντα ιδιόκτητου λογισμικού από το VMware ή Microsoft ή Oracle, θα σπαταλούσε μέρες ή εβδομάδες μόνο για τη διαπραγμάτευση τηςσύμβασης, για να ξεκινήσει το σχεδιασμό και υλοποίηση των εφαρμογών.
- Ταχύτητα
Οι επιχειρήσεις σύντομα θα ανταγωνίζεται και ως προς την ταχύτητα εύρεσης τεχνολογικών λύσεων, αν δεν το κάνουν ήδη. Ο ανοιχτός κώδικας διευκολύνει την ταχύτητα. Ένα μεγάλο πλεονέκτημα του ανοιχτού κώδικα είναι η ικανότητα που δίνεται στις επιχειρήσεις να εγκαθιστούν λογισμικό άμεσα, να αποφασίζουν αν μπορούν να λύσουν το επιχειρησιακό πρόβλημα, και να παράγουν αξία αμέσως. Από τη στιγμή που θα το αποφασίσουν, θεωρείται δεδομένη η επαγγελματική υποστήριξη για τα προϊόντα ανοιχτού κώδικα απο εκατοντάδες εξειδικευμένες εταιρείες και επαγγελματίες συμβούλους. Αυτό δίνει την ευελιξία και την ταχύτητα σε μια επιχείριση να ξεκινά γρήγορα και χωρίς μεγάλο κόστος, με την προοπτική να αναπτυχθεί σε μεγάλη κλίμακα, με πλήρη υποστήριξη των σύγχρονων τεχνολογιών και χωρίς να πρέπει να αντιμετωπίσουν τα εμπόδια του ιδιόκτητου λογισμικού.
- Αποτελεσματικότητα ως προς το κόστος
Ο ανοιχτός και ελεύθερος κώδικας είναι περισσότερο αποτελεσματικός ως προς το κόστος σε σχέση με τα κόστη αντίστοιχων ιδιόκτητων λογισμικών. Οι λύσεις ανοιχτού κώδικα όχι μόνο είναι πιο φτηνές σε σχέση με τις ισοδύναμες κλειστού κώδικα, αλλά τις περισσότερες φορές παρέχουν αυξημένες δυνατότητες και δίνουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να ξεκινούν από χαμηλό επίπεδο κόστους και να αναπτύσσονται. Με δεδομένο ότι συχνά οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν θέματα στενότητας πόρων, είναι λογικό να αναζητούν λύσεις ανοιχτού κώδικα, που ικανοποιούν πλήρως τις ανάγκες τους.
- Ικανότητα να ξεκινάς από χαμηλό επίπεδο
Με το ανοιχτό λογισμικό, μια επιχείριση μπορεί να ξεκινά γρήγορα από χαμηλό επίπεδο με το ελεύθερα διαθέσιμο λογισμικό, και μετά να υιοθετεί μια εμπορικά υποστηριζόμενη λύση, εάν οι επιχειρηματικές ανάγκες το απαιτούν. Αν τα έργα της επιχείρισης δεν απαιτούν υποστήριξη, η επιχείριση μπορεί να συνεχίζει να αναπτύσσεται με τις το ελεύθερα διαθέσιμο λογισμικό επ’ αόριστο. Η επιχείριση έχει την επιλογή να δοκιμάζει στη πορεία διάφορες εναλλακτικές, να επιλέξει αυτή που της ταιριάζει καλύτερα, και μετά ίσως να κάνει αναβάθμιση με μια εμπορικά υποστηριζόμενη λύση ανοιχτού λογισμικού.
- Ασφάλεια πληροφοριών
Το εμπορικό ελεύθερο και ανοιχτό λογισμικό κυριαρχεί στο τομέα της Ασφάλεια Συστημάτων Πληροφορικής. Η ανταπόκριση και η παροχή λύσεων της κοινότητας ανοιχτού κώδικα στα προβλήματα ασφάλειας των λογισμικών της είναι αρκετά υψηλή. Το ότι μπορεί να αναγνωρίζει και να επιλύει προβλήματα μόλις αυτά ανακύψουν είναι το πιο βασικό πλεονέκτημα του ανοιχτού κώδικα, σε σχέση με τους περιορισμούς του κλειστού κώδικα σε ένα ιδιόκτητο περιβάλλον, όπου λίγοι το ξέρουν όσο η εταιρεία που το ανέπτυξε και το προμηθεύει.
- Προσέλκυση καλύτερου ανθρώπινου δυναμικού
To λογισμικό ελεύθερου και ανοιχτού κώδικα, δίνει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να προσελκύουν εργασιακά διαρκώς το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό με γνώσεις ΤΠΕ και τους πιο ικανούς μηχανικούς λογισμικού. Πολλοί προγραμματιστές που εργάζονται στις επιχειρήσεις, δημιουργώντας και δημοσιοποιώντας τα δικά τους έργα ανοιχτού κωδικα έχουν την ικανότητα να αλληλεπιδρούν τεχνολογικά με άλλους επιστήμονες έξω από την επιχείρησή για την ανάπτυξη λύσεων, προσελκύοντας έτσι προγραμματιστές με τα ίδια ενδιαφέροντα να συνεργαστούν και να αναπτύξουν από κοινού κώδικα και τεχνολογικές λύσεις για τις επιχειρήσεις.
- Κόστος συντήρησης
Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του ανοιχτού κώδικα είναι η συμμετοχή της κοινότητας στη διαρκή συντήρηση και βελτίωση του υπάρχοντος κώδικα. Αντί μια επιχείρηση να στηρίζεται τεχνολογικά και να επενδύει αναπτύσσοντας μια εφαρμογή που πρέπει να την διατηρήσει μόνη της, μπορεί να μοιράζεται με τη κοινότητα τα πολλαπλά κόστη της συντήρησης και ανάπτυξης των εφαρμογών.
Τα πλεονεκτήματα του Ελεύθερου Λογισμικού στην Εκπαίδευση
Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια είναι οι χώροι όπου διδάσκουμε στις επόμενες γενιές τις αξίες των κοινωνιών μας, αλλά επίσης και τη γνώση που χρειάζονται για να βρουν μια θέση στις κοινωνίες αυτές. Εκεί επίσης μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή, πώς να αλληλεπιδρούν με το διαδίκτυο, κτλ….
Τα σχολεία θα πρέπει να διδάσκουν τα παιδιά ώστε να γίνουν σωστά μέλη της κοινότητας και τα σχολεία δεν πρέπει να παρέχουν κατάρτιση σε προϊόντα εταιρειών που δεν σέβονται την ελευθερία.
Εκπαιδευτικοί
- Ισότητα στο σπίτι:Με το Ελεύθερο Λογισμικό, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να δίνουν ένα αντίγραφο σε κάθε μαθητή. Έτσι, δεν υποχρεώνονται οι γονείς να λάβουν μία οικονομική απόφαση και τα παιδιά οικογενειών με λιγότερες οικονομικές δυνατότητες, μπορούν και αυτά να μάθουν, κάνοντας χρήση των ίδιων εργαλείων, όπως όλα τα υπόλοιπα παιδιά.
- Εκμάθηση στη χρήση λογισμικού: Δεν επαρκεί πλέον να γνωρίζουμε πώς να χρησιμοποιούμε μια ορισμένη εφαρμογή γραφείου. Οι νέοι υπάλληλοι πρέπει να διαθέτουν την ικανότητα προσαρμογής σε οποιοδήποτε λογισμικό. Είναι σημαντικό να κατανοούν τις βασικές αρχές που διέπουν μία ολόκληρη κατηγορία ή είδος λογισμικού (όπως πχ. τα λογιστικά φύλλα ή τους επεξεργαστές κειμένου), και όχι απλώς να χρησιμοποιούν μία συγκεκριμένη εφαρμογή. Η διαθέσιμη ποικιλία προϊόντων Ελεύθερου Λογισμικού διδάσκει ακριβώς αυτό. Για μία πληρέστερη κατανόηση, η σύγκριση μεταξύ διαφορετικών εννοιών και προσεγγίσεων (π.χ. του LyX/LaTeX έναντι του Open Office) είναι ανεκτίμητης αξίας. Το Ελεύθερο Λογισμικό επιτρέπει στους μαθητές να μαθαίνουν πώς λειτουργεί το λογισμικό και, άρα, πώς μπορούν να το χρησιμοποιούν με τον καλύτερο τρόπο. Μία ικανότητα-κλειδί, που αναζητούν οι εργοδότες.
- Κανένα πρόβλημα με άδειες χρήσης: Με το Ελεύθερο Λογισμικό, δεν υπάρχουν πια ανησυχίες σχετικά με ημερομηνίες λήξης ή με τα κόστη των αδειών χρήσης. Το Ελεύθερο Λογισμικό παραμένει ελεύθερο από κάθε άποψη. Δεν υπάρχει κίνδυνος να παραπλανηθεί ένα παιδί στη χρήση ενός παράνομου αντιγράφου (βλέπε επίσης: «Ισότητα στο σπίτι»).
- Ευκολία διαχείρισης: Υπάρχουν διάφορες έτοιμες λύσεις για πολλές περιπτώσεις χρήσης στο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Η συντήρηση των συστημάτων Ελεύθερου Λογισμικού προσφέρει υψηλό βαθμό αυτοματοποίησης και άρα εξοικονόμησης χρόνου. Τόσο τα θέματα ασφαλείας όσο και οι υπόλοιπες ενημερώσεις μπορούν να εφαρμόζονται στο λεπτό.
Το Ελεύθερο Λογισμικό είναι σταθερό, ασφαλές και αξιόπιστο. - Χωρίς κόστος για άδειες χρήσης: Το Ελεύθερο Λογισμικό μπορεί να εξοικονομήσει χρήματα στα σχολεία. Αφού δεν υπάρχουν χρεώσεις αδειών χρήσης, τα λεφτά αυτά μπορούν να διατεθούν για την εκπαίδευση των διδασκόντων ή για τεχνική υποστήριξη, ούτως ώστε να ελαφρυνθούν οι εκπαιδευτικοί.
- Βελτιστοποιημένη χρήση παλιού εξοπλισμού: Το Ελεύθερο Λογισμικό λειτουργεί με ελάχιστες απαιτήσεις υλικού, σε σχεδόν οποιοδήποτε εξοπλισμό. Άρα, γλυτώνει ξανά χρήματα.
Γονείς
- Εκμάθηση προγραμματισμού: Μερικά παιδιά θέλουν να μάθουν πώς λειτουργεί το λογισμικό και κάποια από αυτά θα ενδιαφερθούν να γράψουν λογισμικό. Όταν ένα σχολείο χρησιμοποιεί Ελεύθερο Λογισμικό, τότε θα είναι σε θέση να βοηθήσει τους μαθητές που ενδιαφέρονται να μάθουν εις βάθος για το πως λειτουργούν οι υπολογιστές.
Η δυνατότητα/ελευθερία να μπορούν να «μαστορεύουν» παρέχει κίνητρο στα παιδιά να μαθαίνουν περισσότερα. - Διαμοιρασμός: Τα σχολεία πρέπει να διδάσκουν στα παιδιά να αλληλοβοηθούνται και να μοιράζονται τα πράγματα μεταξύ τους. Με το ιδιοκτησιακό λογισμικό, επιβάλλεται στους εκπαιδευτικούς να μην επιτρέπουν αυτή τη συνήθεια της κοινής χρήσης και να λένε στα παιδιά ότι το να μοιράζεσαι χρήσιμο λογισμικό με άλλους είναι λάθος. Η χρήση Ελεύθερου Λογισμικού επιτρέπει στα σχολεία να ορίσουν ένα καλύτερο παράδειγμα και να διδάσκουν στα παιδιά να μοιράζονται και να συνεργάζονται και, συνεπώς, να ενσωματώνονται σε μία ολόκληρη κοινότητα που μοιράζεται τη γνώση.
- Εξάρτηση: Αν τα παιδιά μάθουν να κάνουν τα πράγματα με έναν συγκεκριμένο τρόπο στο σχολείο, τότε ο ευκολότερος τρόπος για να κάνουν αυτό το πράγμα και αργότερα, κατά την ενήλικη ζωή τους, θα είναι συνεχίζοντας να το κάνουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Αν τα σχολεία διδάσκουν στα παιδιά να βασίζονται στο ιδιοκτησιακό λογισμικό, τότε εθίζουν το παιδί σε μία εξάρτηση από κάτι για το οποίο θα πρέπει και να πληρώνει και το οποίο, γενικά, αποθαρρύνει τον διαμοιρασμό και την εκδήλωση καλών προθέσεων στην κοινωνία. Αν, πάντως, ένα σχολείο διδάσκει στα παιδιά να βασίζονται στο Ελεύθερο Λογισμικό, τότε αυτό το λογισμικό δεν θα μπορέσει ποτέ κανείς να το πάρει από το παιδί (ούτε ακόμη και στην μετέπειτα ενήλικη ζωή του παιδιού) και το παιδί μπορεί να συνεχίσει να χρησιμοποιεί αυτό το λογισμικό, βοηθώντας τους άλλους μέσω του διαμοιρασμού του.
Η χρήση και η διδασκαλία του Ελεύθερου Λογισμικού καθιστά και το σχολείο το ίδιο ανεξάρτητο από οποιαδήποτε εμπορικά συμφέροντα
Εκπαιδευόμενοι
- Είναι τροποποιήσιμο, επιτρέποντας την εκμάθηση στην τοπική γλώσσα: Οι εφαρμογές Ελεύθερου Λογισμικού μεταφράζονται σχεδόν σε οποιαδήποτε γλώσσα (ακόμη και σε εκείνες τις γλώσσες που δεν θα συνέφερε ποτέ έναν προγραμματιστή ιδιοκτησιακού λογισμικού να μεταφράσει). Συνεπώς, το κάθε παιδί μπορεί να μάθει και να επικεντρωθεί στο αντικείμενο χωρίς να υπάρξει ποτέ οποιοσδήποτε γλωσσικός φραγμός. Το λογισμικό μπορεί ακόμη και να ενσωματώνει τα τοπικά πολιτισμικά χαρακτηριστικά